ຂີ້ເຫຍື້ອ ແຍກແນວໃດໃຫ້ຖຶກວິທີ? Rubbish! How to separate it ?

ໃນການດໍາລົງຊີວິດຂອງມະນຸດ ນັບຕັ້ງແຕ່ອາ ດີດຈົນເຖິງປັດຈຸບັນນັ້ນ, ບໍ່ສາມາດປະຕິ ເສດໄດ້ວ່າມະນຸດເຮົາໄດ້ສ້າງສິ່ງເສດເຫຼືອອອກມາ ຢ່າງບໍ່ຢຸດເຊົາ ແລະ ມີທ່າອ່ຽງເພີ່ມຂຶ້ນຕາມການເພີ່ມ ຂຶ້ນຂອງຈໍານວນປະຊາກອນ. ສິ່ງເສດເຫຼືເອຫຼົ່ານີ້ ເຮົາ ເອີ້ນວ່າ: ຂີ້ເຫຍື້ອ ເນື່ອງຈາກການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງປະລິ ມານຂີ້ເຫຍື້ອ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດບັນຫາທາງສິ່ງແວດ ລ້ອມຫຼາຍໆ ດ້ານທີ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຊີວິດການເປັນຢູ່ ຂອງມະນຸດເຮົາ ແລະ ທໍາມະຊາດ ເປັນຕົ້ນ ແມ່ນບັນ ຫາກິ່ນເໝັນຈາກການບູດເໜົ່າຂອງຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ຖີ້ມ ຊະຊາຍ, ການແຜ່ລະບາດຂອງບັນດາເຊື້ອພະຍາດ ຕ່າງໆ ທີ່ເກີດຈາກການກໍາຈັດຂີ້ເຫຍື້ອຕິດເຊື້ອພະ ຍາດທີ່ບໍ່ຖຶກຕ້ອງ, ບັນຫາຄວາມບໍ່ສວຍງາມຂອງ ບ້ານເມືອງທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ຖີ້ມຊະຊາຍ ແລະ ບັນຫາອື່ນໆ ທີ່ຕາມມາອິກຫຼາຍຢ່າງ. ການແກ້ ໄຂເພື່ອກໍາຈັດບັນຫາຂີ້ເຫຍື້ອນີ້ ແມ່ນມີຄວາມຫຍຸ້ງ ຍາກຫຼາຍ ເນື່ອງຈາກມັນປະກອບມາຈາກວັດສະດຸ ຫຼາຍປະເພດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ແລະ ວິທີການກໍາຈັດຂີ້ ເຫຍື້ອ ແມ່ນຕ້ອງໄດ້ກໍາຈັດໃຫ້ຖຶກຕ້ອງຕາມປະເພດ ຂອງຂີ້ເຫຍື້ອອິກດ້ວຍ, ເພື່ອງ່າຍໃນການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ກໍາຈັດ, ຫຼຸດຜ່ອນປະລິມານຂີ້ເຫຍື້ອ ໄປສູ່ສະ ໜາມກໍາຈັດ ແລະ ຫຼຸດຜ່ອນງົບປະມານໃນການບໍລິ ຫານ ແລະ ຂົນສົ່ງ ຈຶ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ມີການແຍກຂີ້ ເຫຍື້ອແຕ່ຕົ້ນທາງ. ສະນັ້ນ, ໃນວາລະສານສະບັບນີ້ ຜູ້ຂຽນໄດ້ນໍາເອົາວິທີການຄັດແຍກຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ຖຶກ ຕ້ອງຕາມຫຼັກການມາໃຫ້ຜູ້ອ່ານໄດ້ຮັບຮູ້, ເຂົ້າໃຈ ແລະ ສາມາດນໍາໄປໜູນໃຊ້ໃນຊີວິດປະຈໍາວັນ ເພື່ອ ຫຼຸດຜ່ອນບັນຫາຂີ້ເຫຍື້ອຂອງສັງຄົມ. ແຕ່ກ່ອນອື່ນ ໝົດເຮົາຕ້ອງຮູ້ ແລະ ສາມາຈໍາແນກປະເພດຂີ້ເຫຍື້ອ ໄດ້ເສຍກ່ອນ.

ຕາມຫຼັກການຈັດແບ່ງຂີ້ເຫຍື້ອແລ້ວ ເພີ່ນໄດ້ແບ່ງຂີ້ ເຫຍື້ອອອກເປັນ 4 ປະເພດໃຫ່ຍດັ່ງນີ້:

1. ຂີ້ເຫຍື້ອປຽກ (Compostable waste) 
2. ຫຼື ຂີ້ ເຫຍື້ອທີ່ສາມາດຍ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ໄວ ເປັນຕົ້ນ ແມ່ນເສດອາຫານຫານ ແລະ ເສດຊາກຈາກສິ່ງ ທີ່ມີຊີວິດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ໃຍໄມ້, ກິ່ງໄມ້ ຫຼື ຊາກສັດ ທີ່ຕາຍແລ້ວເຫຼົ່ານີ້ເປັນຕົ້ນ. ຂີ້ເຫຍື້ອດັ່ງກ່າວ ສາ ມາດກໍາຈັດໄດ້ດ້ວຍທຸກວິທີຝັງລົງດິນ ຫຼື ສາມາດ ນໍາໄປແປຮູບເປັນປຸ໋ຍໃສ່ເຄື່ອງປູກຂອງຝັງໄດ້.
3. ຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ສາມາດນໍາໄປແປຮູບ ແລ້ວນໍາກັບມາ ໃຊ້ຄືນໃໝ່ໄດ້ (Recycle Waste)

ແມ່ນຂີ້ເຫຍື້ອ ທີ່ສາມາດນໍາໄປແປຮູບ ແລ້ວນໍາກັບມາໃຊ້ໃໝ່ ໄດ້, ເປັນຕົ້ນ ແມ່ນຂີ້ເຫຍື້ອຈໍາພວກແກ້ວ, ປຼາສ ຕິກ, ເຈ້ຍ ແລະ ຢາງ. ຂີ້ເຫຍື້ອປະເພດດັ່ງກວ່າ ສາມາດນໍາໄປແປຮູບ ເປັນວັດສະດຸພື້ນຖານໃນ ການເຮັດເປັນວັດສະດຸໃໝ່ໄດ້ ຕົວຢ່າງ: ເສດແກ້ວ ສາມາດນໍາໄປຫຼອມເຮັດເປັນແກ້ວໜ່ວຍໃໝ່ໄດ້ ເສດເຈ້ຍ ສາມາດນໍາໄປຜະລິດຄືນໃຫມ່ເຮັດເປັນ ກ່ອງ, ແກັດ, ພາຊະນະໃສ່ໄຂ່ ຫຼື ສ້າງເປັນຮູບ ແບບສິນລະປະເປັນຕົ້ນ.

3. 3. ຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ອັນຕະລາຍ (Hazardous Waste)

ແມ່ນຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ ຫຼື ປົນເປື້ອນ ຈາກສິ່ງທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ ຫຼື ປົນເປື້ອນຈາກສິ່ງ ທີ່ເປັນອັນຕະລາຍເປັນຕົ້ນຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ມາຈາກ ໂຮງງານອຸດສາຫະກໍາຕ່າງໆເຊັ່ນ: ພາຊະນະບັນ ຈຸທາດເຄມີ, ສິ່ງເສດເຫຼືອຂອງວັດຖຸດິບທີ່ໃຊ້ໃນ ການປຸງແຕ່ງ, ຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ມາຈາກໂຮງໝໍ, ສຸກສາ ລາ ແລະ ຄລີນິກ ເຊັ່ນ: ເຂັມສັກຢາທີ່ໃຊ້ແລ້ວ, ຖົງ ມືທີ່ໃຊ້ແລ້ວ, ຂວດຢາທີ່ໃຊ້ແລ້ວ ແລະ ສຸດທ້າຍ ແມ່ນຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ມາຈາກຄົວເຮືອນຂອງເຮົາເອງ ໄດ້ແກ່: ຖ່າຍໄຟສາຍທີ່ໃຊ້ແລ້ວ, ໝໍ້ໄຟໃຊ້ແລ້ວ, ດອກໄຟໃຊ້ແລ້ວ, ພາສະນະບັນຈຸນໍ້າຢາເຮັດ ຄວາມສະອາດຫ້ອງນໍ້າ ເຫຼົ່ານີ້ເປັນຕົ້ນ. ເຊິ່ງຂີ້ ເຫຍື້ອທີ່ໄດ້ກ່າວມານີ້ ຕ້ອງໄດ້ຮັບການຄັດແຍກ ແລະ ທໍາລາຍຢ່າງຖຶກກ່າວມານີ້ ຕ້ອງໄດ້ຄັດ ແຍກ ແລະ ທໍາລາຍຢ່າງຖຶກຕ້ອງ ໂດຍຫນ່ວຍງານທີ່ມີຄວາມຊ່ຽວຊານສະເພາະ.

4. ຂີ້ເຫຍື້ອທົ່ວໄປ (General Waste)

ແມ່ນຂີ້ເຫຍື້ອ ທີ່ຢູ່ນອກເໜືອຈາກທັງ 3 ປະເພດທີ່ໄດ້ກ່າວມາ ຂ້າງເທິງນັ້ນ, ເປັນຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ມີຄຸນລັກຊະຍ່ອຍ ສະຫຼາຍຍາກ, ແຕ່ຖ້າຈະນໍາເອົາໄປແປຮູບແລ້ວ ນໍາມາໃຊ້ຄືນໃໝ່ກໍ່ມີຄ່າໃຊ້ຈ່າຍສູງບໍ່ຄຸ້ມຄ່າສໍາ ລັບການລົງທຶນ. ຂີ້ເຫຍື້ອປະເພດນີ້ໄດ້ແກ່: ຖົງ ປຼາສຕິກເສດປຼາສຕິກຂະໜາດນ້ອຍ ເຊັ່ນ: ຖົງເຂົ້າ ໜົມ, ເສດປລາສະຕິກຫຸ້ມຝາຂວດນໍ້າ, ໂຟມໃສ່ ອາຫານ ຫຼື ສໍາລັບຫຸ້ມຫໍ່ສິນຄ້າ ແລະ ອື່ນໆ. ຂີ້ ເຫຍື້ອປະເພດນີ້ ຕ້ອງໄດ້ກໍາຈັດດ້ວຍການເຜົາ ຢ່າງຖຶກວິທີ ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັ້ນ ກໍ່ໃຫ້ເກີດມົນລະພິດຕໍ່ ສິ່ງທີ່ມີຊີວິດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມໄດ້. ຫຼັງຈາກທີ່ເຮົາໄດ້ຮັບຮູ້ການຈໍາແນກປະເພດ ແລະ ວິ ທີການກໍາຈັດຂີ້ເຫຍື້ອແລ້ວ, ຕໍ່ມາເຮົາຈະຮູ້ຈັກວິທີ ການເກັບມ້ຽນຂີ້ເຫຍື້ອໃຫ້ຖຶກຕ້ອງຕາມປະເພດ. ຕາມຫຼັກການແລ້ວ ເພີ່ນໄດ້ກໍານົດພາຊະນະທີ່ໃຊ້ ເກັບມ້ຽນຂີ້ເຫຍື້ອ (ຖັງຂີ້ເຫຍື້ອ) ໂດຍການໃຊ້ສີຂອງ ຖັງແທນໃຫ້ປະເພດຂອງຂີ້ເຫຍື້ອ ພ້ອມທັງຕິດປ້າຍ ສັນຍາລັກ ຫຼື ຂໍ້ຄວາມທີ່ບົ່ງບອກເຖິງປະເພດຂອງ ຂີ້ເຫຍື້ອ, ເຊິ່ງມີທັງໝົດ 4 ສີ ດັ່ງນີ້:

• ຖັງສີຂຽວ ສໍາລັບ ໃສ່ຂີ້ເຫຍື້ອປຽກ
• ຖັງສີເຫຼືອງ ສໍາລັບ ໃສ່ຂີ້ເຫຍື້ອທົ່ວໄປ,
• ຖັງສີຟ້າ ສໍາລັບ ໃສ່ຂີ້ເຫຍື້ອຣີໄຊໂຄ.
• ຖັງສີແດງ ສໍາລັບ ໃສ່ຂີ້ເຫຍື້ອອັນຕະລາຍ.

ຖ້າຫາກຜູ້ໃດ ບໍ່ສະດວກໃນການຊອກຫາຖັງຂີ້ເຫຍື້ອ ທີ່ມີສີຖຶກຕ້ອງຕາມຫຼັກການຈັດແບ່ງແລ້ວ, ກໍ່ສາມາດ ນໍາໃຊ້ຖັງສີກໍ່ໄດ້ ພຽງແຕ່ຕິດປ້າຍສັນຍາລັກປະເພດ ຂີ້ເຫຍື້ອ ຫຼື ຂໍ້ຄວາມທີ່ບົ່ງບອກປະເພດເພດຂອງຂີ້ ເຫຍື້ອໄວ້ບ່ອນທີ່ສັງເກດເຫັນງ່າຍຂອງຖັງ ຫຼື ສາມາດ ທາສີຖັງໃຫ້ມີສີທີ່ຖຶກຕ້ອງເອງກໍ່ໄດ້ ປະໂຫຍດຈາກການແຍກຂີ້ເຫຍື້ອ 1. ຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນປະລິມານຂີ້ເຫຍື້ອລົງ. ຖ້າຫາກເຮົາ ແຍກຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ມີປະໂຫຍດໄດ້ແຕ່ຕົ້ນທາງເຊັ່ນ:ຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ສາມາດນໍາກັບມາໃຊ້ຄືນໃໝ່ຄືນ ຫຼື ນໍາ ກັບໄປແປຮູບແລ້ວນໍາກັບມາໃຊ້ຄືນໃໝ່ໄດ້ ແລະ ຂີ້ເຫຍື້ອປຽກ ທີ່ສາມາດຍ່ອຍສະຫຼາຍໄດ້ໄວທີ່ສາ ມາດນໍາໄປເຮັດປຸຍ ເພື່ອນໍາໃຊ້ປະໂຫຍດຄືນໃໝ່ ແລ້ວ ກໍ່ຍັງເຫຼືອພຽງແຕ່ຂີິ້ເຫຍື້ອອັນຕະລາຍ ແລະ ຂີ້ເຫຍື້ອທົ່ວໄປ ຊຶ່ງເປັນຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ເຫັນວ່າໃຊ້ງານ ອິກບໍ່ໄດ້ ເຊິ່ງເມື່ອຄັດແຍກ 2 ປະເພດທໍາອິດ ອອກແລ້ວ ເຮົາສາມາດທີ່ຈະຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນປະລິ ມານຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ຈະຕ້ອງກໍາຈັດແທ້ໆໃຫ້ນ້ອຍລົງ ໄດ້ຫຼາຍສົມຄວນ

2. ຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນການສີ້ນເປືອງພະລັງງານ ແລະ ຊັບ ພະຍາກອນ. ການຜະລິດວັດຖຸສິ່ງຂອງເຄື່ອງໃຊ້ ຕ່າງໆໃນຊີວິດປະຈໍາວັນຂອງພວກເຮົາ, ຈະຕ້ອງ ໄດ້ນໍາໃຊ້ຊັບພະຍາກອນທີ່ຂຸດຄົ້ນຂຶ້ນມາເປັນ ວັດຖຸດິບໃນການປຸງແຕ່ງ ເຊິ່ງຂະບວນການ ດັ່ງ ກ່າວ ຈະຕ້ອງໄດ້ສີ້ນເປືອງພະລັງງານ ແລະ ຊັບ ພະຍາກອນເພີ່ມຂຶ້ນ. ຖ້າເຮົາເອົາຂີ້ເຫຍື້ອທີ່ສາ ມາດນໍາໄປແປຮູບ ແລ້ວນໍາກັບມາໃຊ້ໃໝ່ໄດ້ກໍ່ ຈະຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນການຂຸດຄົ້ນເອົາວັດຖຸດິບອັນ ໃໝ່ມານໍາໃຊ້ໄດ້ຫຼາຍຂຶ້ນ.
3. ຊ່ວຍປະຢັດງົບປະມານໃນການກໍາຈັດຂີ້ເຫຍື້ອ ໃນຂະບວນການກໍາຈັດຂີ້ເຫຍື້ອນັ້ນ ແມ່ນປະ ກອບດ້ວຍຫຼາຍຂັ້ນຕອນ ເປັນຕົ້ນ ແມ່ນການເກັບ ຂີ້ເຫຍື້ອ, ຂົນສົ່ງ, ຄັດແຍກ ແລະ ທໍາລາຍ. ແຕ່ ຂະບວນການທີ່ນໍາໃຊ້ງົບປະມານຫຼາຍກວ່າ ແມ່ນຂະບວນການຂັດແຍກ, ເພາະວ່າ ຂະບວນ ການ ດັ່ງກ່າວ ຈະຕ້ອງໄດ້ຈ້າງພະນັກງານຄັດ ແຍກຂີ້ເຫຍື້ອເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ເພື່ອໃຫ້ທັນກັບ ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງຂີ້ເຫຍື້ອໃນແຕ່ລະມື້, ເຖິງວ່າ ຈະນໍາໃຊ້ເຄື່ອງຄັດແຍກ ກໍ່ແຍກໄດ້ພຽງບາງ ສ່ວນນ້ອຍໆເທົ່ານັ້ນ, ສ່ວນໃຫ່ຍແລ້ວ ແມ່ນໃຊ້ ແຮງງານຄົນ. ຖ້າເຮົາພາກັນແຍກຂີ້ເຫຍື້ອໃນ ການເບື້ອງຕົ້ນ (ຕົ້ນທາງ) ແລ້ວເຮົາກໍ່ສາມາດຫຼຸດ ຜ່ອນງົບປະມານ ທີ່ໃຊ້ຈ່າຍໃນການແຍກຂີ້ເຫຍື້ອ ໄດ້ຫຼາຍຂຶ້ນ.

4. ຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນມົນລະພິດໃຫ້ແກ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ການຄັດແຍກຂີ້ເຫຍື້ອຢ່າງຖຶກວິທີ ກໍ່ຈະຊ່ວຍ ເຮັດໃຫ້ການທໍາລາຍມີຄວາມສະດວກງ່າຍ ແລະ ຖຶກຕ້ອງຕາມຫຼັກການ. ເພາະການທໍາລາຍທີ່ຖຶກ ຕ້ອງຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດມີການປ່ອຍທາດພິດທີ່ເປັນ ອັນຕະລາຍຕໍ່ຄົນ, ສັດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ. ການ ແຍກຂິ້ເຫຍື້ອຢ່າງຖຶກວິທີກໍ່ມີສ່ວນຊ່ວຍໃນການ ຫຼຸດຜ່ອນການສ້າງມົນລະພິດໃຫ້ກັບສິ່ງແວດ ລ້ອມໄດ້ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ພຽງເທົ່ານີ້, ທ່ານຜູ້ອ່ານກໍ່ສາມາດຄັດແຍກຂີ້ເຫຍື້ອ ພາຍໃນເຮືອນຂອງພວກທ່ານໄດ້ແລ້ວ. ຖ້າຫຼາຍຄົນ, ຫຼາຍຄອບຄົວຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈກັນເອົາໃຈໃສ່ຄັດ ແຍກຂີ້ເຫຍື້ອແຕ່ຕົ້ນທາງ (ເລີ່ມຈາກໃນຄອບຄົວເຮົາ ຫຼື ທີ່ຫ້ອງການ ສໍານັກງານ) ມັນກໍ່ຈະເຮັດໃຫ້ບັນຫາ ຂີ້ເຫຍື້ອຂອງສັງຄົມຫຼຸດລົງຫຼາຍເທົ່າຕົວ ທັງເປັນການ ປະຢັດງົບປະມານທີ່ໃຊ້ໃນການຄັດແຍກ, ການຂົນ ສົ່ງ ແລະ ກໍາຈັດອິກດ້ວຍ. ເປັນການສ້າງຈິດສໍານຶກ ອັນດີໃຫ້ແກ່ລູກຫຼານຂອງພວກເຮົາ ໃຫ້ມີນໍ້າໃຈປົກ ປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ເພື່ອຄວາມສະອາດ, ສຸກຂະ ອະນາໄມ, ມີສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ດີ ແລະ ພັດທະນາປະ ເທດຊາດໃຫ້ຢືນຍົງ ແລະ ສີຂຽວຕະຫຼອດໄປ